โดยปกติแล้วเมื่อเราพบเห็นหญ้า เราก็มักจะเหยียบย่ำไปโดยไม่เห็นค่า หรือหากว่าเกิดในบริเวณบ้านก็มักจะถางทิ้ง กำจัดทิ้งไปให้สิ้นซาก แต่หญ้าก็มีประโยชน์นะคะ หญ้าบางชนิดก็มีประโยชน์และสรรพคุณเป็นสมุนไพรรักษาโรคได้ด้วย และหากปลูกถูกที่ก็จะให้สวยงามอย่างธรรมชาติได้ด้วย และวันนี้จะพูดถึงในเรื่องของหญ้าตีนตุ๊กแก ที่มีสรรพคุณโดเด่นไม่แพ้สมุนไพรชนิดอื่นเลยค่ะ ตามมาดูกันเลย
ชื่อสามัญตีนตุ๊กแก : Coat buttons, Mexican daisy, Tridax daisy, Wild Daisy
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tridax procumbens (L.) L.
จัดอยู่ในวงศ์ : ทานตะวัน (ASTERACEAE หรือ COMPOSITAE)
สมุนไพรตีนตุ๊กแก มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า หญ้าตีนตุ๊กแก หญ้าตีนตุ๊กโต หญ้าตุ๊บโต๋ (เชียงใหม่), เทียนเศรษฐี (แม่ฮ่องสอน), ตีนตุ๊กแก (กรุงเทพฯ) เป็นต้น
ลักษณะทางพฤกษาศาสตร์
ต้น : ไม้ล้มลุก ทอดนอนตามพื้น ลำต้นมีขน
ใบ : ใบเดี่ยว เรียงรอบข้อหรือเรียงสลับ รูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับยาว 0.5-2 เซนติเมตร กว้าง 0.2-1 เซนติเมตร ปลายใบแหลม ฐานใบเฉียง ขอบใบหยักมน หรือหยักซี่ฟัน ผิวใบทั้งสองด้านมีขน แต่ผิวใบด้านล่างมีหนาแน่นกว่า
ดอก : ดอกเดี่ยว ออกที่ซอกใบ ก้านดอกสั้นหรือไม่มีก้านดอก กลีบเลี้ยง เชื่อมกันที่ฐาน เล็กน้อยปลายแยกเป็น 4 แฉก แต่ละแฉกรูปใบหอกขนาดแตกต่างกันเล็กน้อย ยาว 1-3 มิลลิเมตร กว้าง 0.3-1 มิลลิเมตร ผิวด้านนอกมีขน กลีบดอกสีขาวหรือสีเหลืองอ่อน รูประฆัง เชื่อมกันเป็นหลอดที่ฐานยาว 1-1.5 มิลลิเมตร ปลายแยกเป็น 4 แฉกเล็กน้อย แต่ละแฉกยาว 0.1-0.2 มิลลิเมตร สูงกว่ากลีบเลี้ยงเล็กน้อย เกสรเพศผู้มี 4 อัน ติดที่กลางหลอดกลีบดอก อับเรณูรูปกลม ยาว 0.1-0.2 มิลลิเมตร ติดกับก้านชูเกสรที่ด้านหลัง ก้านชูเกสรเพศเป็นแท่งยาว 0.3-0.5 มิลลิเมตร เกสรเพศเมีย รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปใบหอก 2 อันประกบกัน แต่ละอันยาว 0.5-1 มิลลิเมตร ก้านชูเกสรยาว
0.1-0.2 มิลลิเมตร ยอดเกสรเพศเมีย แยกเป็น 2 แฉกแต่ละแฉกรูปรียาว 0.05-0.1 มิลลิเมตร
ผล :รูปหอก 2 อันประกบกัน กว้าง 1-3 เซนติเมตร ด้านข้างของผลมีจะงอยเล็กน้อย ผิวมีขน มีกลีบเลี้ยงหุ้มผล
สรรพคุณทางสมุนไพร
ใบ : รสเฝื่อน ตำพอกแก้ปวด แก้อักเสบตามข้อ พอกฝี ปวดตามกระดูก
ประโยชน์ของหญ้าตีนตุ๊กแก
ต้นอ่อนใช้เป็นอาหารสัตว์ เช่น วัว ควาย แพะ แกะ ได้
ใช้ปลูกเป็นพืชประดับทั่วไป
หญ้าตีนตุ๊กแก ไม่ใช่เป็นเพียงต้นไม้ต้นหญ้าทั่วไปที่เหยียบย่ำได้โดยไร้ค่า หรือหากว่าเห็นแล้วจะกำจัดทิ้งไปแล้วนะคะ มีสรรพคุณเป็นยาที่น่าสนใจ และสามารถปลูกเป็นไม้ประดับเกาะตามผนัง กำแพงต่างๆ เพื่อความสวยงามอย่างเป็นธรรมชาติค่ะ
เรียบเรียงเนื้อหาโดย : kaijeaw.com