ที่ดินต า บ อ ด คือ ที่ดินที่ไม่ทางออกสู่ทางสาธารณะประโยชน์ ซึ่งมีที่ดินแปลงอื่นล้อมรอบจนไม่มีทางออกสู่ทางสาธารณะ และ หากมีทางออกสู่ทางสาธารณะได้ แต่ไม่สะดวก เช่น มีชั้นระดับ และต้องข้ามบึง ซึ่งทำให้เจ้าของที่ดินนั้น เดือดร้อนเกินควร
ที่ดินต า บ อ ด ก็ใช่ว่าจะไร้ประโยชน์เสมอไปซะที่ไหน จริงๆ แล้วเค้าขอเปิดทางได้ ซึ่งเรียกว่า “ทางจำเป็น” ที่ดินตาบอด คือ ที่ดินที่ไม่มีทางออกสู่สาธารณะ ไม่มีทางเข้าออกสู่ที่ดินของตัวเองได้ แต่รู้หรือไม่ที่ต า บ อ ด สามารถแก้ปัญหาให้ที่ดินมีทางออกได้ด้วยการยื่นหนังสือขอผ่านทาง ตามสิทธิทางกฎหมายที่ดินตาบอดหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ทางจำเป็น
หลายคนที่เป็นเจ้าของที่ดินต า บ อ ดหรือที่ดินที่ไม่มีทางออกสู่สาธารณะคงหนักใจไม่ใช่น้อย เพราะจะข า ย ทิ้งก็คงได้ราคาไม่ดี หรือจะสร้างบ้านเองก็ต้องเจอกับปัญหาที่ตามมาจากที่ดินที่ไม่มีทางเชื่อมต่อไปสู่ทางสาธารณะ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1349 ที่ดินแปลงใดมีที่ดินแปลงอื่นล้อมอยู่จนไม่มีทางออกถึงทางสาธารณะได้ เจ้าของที่ดินแปลงนั้น จะผ่านที่ดินซึ่งล้อมอยู่ไปสู่ทางสาธารณะได้
ที่ดินแปลงใด มีทางออกได้ แต่เมื่อต้องข้ามสระ บึง หรือ ทะเล หรือ มีที่ชัน อันระดับที่ดิน กับทางสาธารณะ สูงกว่ากันมากไซร้ ท่านว่า ให้ใช้ความในวรรคต้นบังคับที่ และ วิธีทำทางผ่านนั้น ต้องเลือกให้พอควรแก่ความจำเป็น ของผู้มีสิทธิจะผ่าน กับทั้งให้คำนึงถึง ที่ดินที่ล้อมอยู่ ให้เ สี ย ห า ยแต่น้อยที่สุด ที่จะเป็นได้ ถ้าจำเป็น ผู้มีสิทธิจะผ่าน จะสร้างถนน เป็นทางผ่าน ก็ได้
ผู้มีสิทธิจะผ่าน ต้องใช้ค่าทดแทน ให้แก่เจ้าของที่ดิน ที่ล้อมอยู่เพื่อความเสียหาย อันเกิดแต่เหตุที่มีทางผ่านนั้น ค่าทดแทนนั้น นอกจากค่าเสีย ห า ย เพราะสร้างถนน ท่านว่า จะกำหนดเป็นเงินร า ย ปี ก็ได้
จากหลักกฎหมายดังกล่าว เจ้าของ “ที่ดินต า บ อ ด” สามารถขอเปิด “ทางจำเป็น” เพื่อออกสู่ทางสาธารณะได้ แต่ก็เปิดได้เท่าที่จำเป็นและอาจต้องชดใช้ เ งิ น ให้เจ้าของที่ดิน
นอกจากนั้นทางจำเป็นในแง่ของกฎหมายก็ไม่ได้จำกัดเฉพาะทางจำเป็นบนบกเท่านั้น หากเจ้าของที่ดินตา บ อ ด ไม่มีความจำเป็นต้องเดินเท้า หรือ ขับรถยนต์ไปสู่ทางสาธารณะ แต่ต้องใช้ยานพาหนะทางน้ำก็สามารถใช้สิทธิทางจำเป็นขุดคูเพื่อให้เรือสามารถออกไปสู่ทางสาธารณะที่เป็นคลองหรือแม่น้ำได้
แต่ทั้งนี้เจ้าของที่ดินต า บ อ ด จะต้องเลือกทางออกสาธารณะไปยังทางใดทางหนึ่งเท่านั้น ไม่ใช่ว่าจะขอทางจำเป็นออกไปสู่ทางสาธารณะทั้งทางน้ำและทางบกพร้อม ๆ กันจากบทบัญญัติมาตราดังกล่าว สามารถสรุปสั้น ๆ ให้เข้าใจง่าย ๆ ได้ว่าที่ดินที่ถูกที่ดินแปลงอื่นล้มเอาไว้จนไม่มีทางออกสู่สาธารณะ สามารถทำทางผ่านที่ดินแปลงที่ล้อมอยู่ออกไปสู่ทางสาธารณะ
การจะขอทางผ่านไปสู่สถานที่หรือทางอย่างอื่น นอกจากทางสาธารณะ ไม่สามารภทำได้ ตามกฎหมายจะใช้ทางผ่านออกไปสู่สาธารณะ โดยคำนึงถึงที่ดินที่ล้อมอยู่ให้มีความเสียหายน้อยที่สุดหากที่ดิน ต า บ อ ด มีทางออกสู่ทางสาะารณะได้ แต่เส้นทางนั้นเป็นสระ บ่อ บึง คลอง ทะเล หรือ ทางชั้น สามารถขอทางจำเป็นเพื่อออกสู่ถนนสาธารณะได้
สืบค้นข้อมูลจาก google.com, ทนายรัชพล, ddproperty