เป็นของเหลวซึ่งได้จากการย่อยสลายวัสดุเหลือใช้จากพืชหรือสั ต ว์ที่มีลักษณะสดอวบน้ำหรือมีความชื้นสูงโดยอาศัยกิจกรรมของจุ ลิ น ท รีย์ ทั้งในสภาพที่มีออกซิเจนและมีออกซิเจนน้อย ทำให้ได้ฮอร์โมนหรือสารเสริมการเจริญเติบโตของพืช เช่น ออกซิน จิบเบอเรลลิน และไซโดไคนิน รวมทั้งก ร ดอินทรีย์หลายชนิด เช่น ก ร ดแลคติก ก ร ดอะซิติก ก ร ดอะมิโน และก ร ดฮิวมิก
สารเร่งซุปเปอร์ พด.2 เป็นกลุ่มจุ ลิ น ท รี ย์ที่มีคุณสมบัติพิเศษคือ เพิ่มประสิทธิภาพการย่อยโปรตีน ไขมัน ช่วยลดกลิ่นเหม็นระหว่างการหมัก และเพิ่มการละลายธาตุอาหารในการหมักเปลือกไข่ ก้าง และกระดูกสัตว์ในเวลาสั้นและได้คุณภาพ ซึ่งเจริญได้ในสภาพเป็นกรด ประกอบด้วยจุลินทรีย์ 5 สายพันธุ์ ดังนี้
1.ยีสต์ ผลิตแอลกอฮอล์และก ร ดอินทรีย์
2.แ บ ค ที เ รี ยผลิตก ร ดแลคติก
3.แ บ ค ที เ รี ยย่อยสลายโปรตีน
4.แ บ ค ที เ รี ยย่อยสลายไขมัน
5.แ บ ค ที เ รี ยละลายอนินทรีย์ฟอสฟอรัส
วัสดุที่ใช้ในการผลิตน้ำหมักชีวภาพจากผักและผลไม้ จำนวน 50 ลิตร (ใช้เวลาในการหมัก 7 วัน)
1.ผักหรือผลไม้ 40 กิโลกรัม
2.กากน้ำตาล 10 กิโลกรัม (หรือน้ำตาลทราย 5 กิโลกรัม)
3.น้ำ 10 ลิตร (หรือให้ท่วมวัสดุหมัก)
4.สารเร่งซุปเปอร์ พด.2 1 ซอง (25 กรัม)
วิธีการผลิตน้ำหมักชีวภาพ
1. หั่นหรือสับวัสดุพืชให้เป็นชิ้นเล็กๆ
2. ผสมกากน้ำตาลกับน้ำในถังหมักคนให้ส่วนผสมเข้ากัน
3. ใส่สารเร่งซุปเปอร์ พด.2 จำนวน 1 ซอง ในส่วนผสมของกากน้ำตาลกับน้ำ คนให้เข้ากันนาน 5 นาที
4. นำเศษพืชใส่ลงไปในถังหมัก และคนส่วนผสมให้เข้ากัน
5. ปิดฝาไม่ต้องสนิทและตั้งไว้ในที่ร่ม
6. ในระหว่างหมัก คนหรือกวน 1-2 ครั้งต่อวัน เพื่อระบายก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ และทำให้ส่วนผสมคลุกเคล้าได้ดียิ่งขึ้น
วิธีการผลิตน้ำหมักชี วภ า พโดยวิธีการต่อเ ชื้ อ นำน้ำหมักชีวภาพที่ใช้สารเร่งซุปเปอร์ พด.2 ที่หมักเป็นเวลา 5-7 วัน ซึ่งจะสังเกตเห็นฝ้าสีขาวที่ผิวหน้าวัสดุหมัก จำนวน 2 ลิตร แทนการใช้สารเร่งซุปเปอร์ พด.2 จำนวน 1 ซองในการผลิตน้ำหมักชี ว ภ า พ 50 ลิตร และใช้วัสดุหมัก 30-40 กิโลกร้ม
การพิจารณาน้ำหมักชีวภาพที่หมักสมบูรณ์แล้ว
1.การเจริญของจุลินทรีย์น้อยลงโดยคราบเชื้อที่พบในช่วงแรกจะลดลง
2.ไม่พบก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์
3.กลิ่นแอลกอฮอล์ลดลง
4.ความเป็นก ร ดเป็นด่าง (pH) อยู่ระหว่าง 3-4
คุณสมบัติของน้ำหมักชี ว ภ า พ
1.มีฮ อ ร์โ ม นหรือสารเสริมการเจริญเติบโตหลายชนิด เช่น ออกซิน,จิบเบอเรลลินและไซโตไคนิน
2.มีก ร ดอินทรีย์หลายชนิด เช่น ก ร ดแลคติก,ก ร ดอะซิติก,ก ร ดอะมิโนและก ร ดฮิวมิก
3.มีวิตามินบี เช่น วิตามินบี 2 (ไรโบฟลาวิน) และวิตามินบี 3 (ไนอะซีน)
4.มีความเป็นก ร ดเป็นด่าง (pH) อยู่ระหว่าง 3-4 การใช้ประโยชน์น้ำหมักชี ว ภ า พในพื้นที่การเกษตร
เนื่องจากน้ำหมักชีวภาพเป็นเครื่องดื่มที่ได้จากกระบวนการหมักที่ไม่ทำให้เกิดแอลกอฮอล์ หรือเกิดในปริมาณน้อยมาก แต่เกิดกรดแลกติกเป็นหลักเนื่องจากหมักด้วยจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดกรดแลกติก ซึ่งเป็นจุลินทรีย์ที่อาจพบได้ทั่วไปในธรรมชาติ (เช่น พบบนผิวพืช น้ำ หรือวัตถุดิบที่เป็นส่วนผสม) และหรือที่เติมลงไปเป็นหัวเชื้อในการหมัก เช่น
แลกโตบาซิลลัส คาเซอิ (Lactobacillus casei) แลกโตบาซิลลัส อะชิโตฟิลลัส(Lactobacillus acidophilus) หรือจุลินทรีย์อื่นที่สามารถใช้ในการผลิตน้ำหมักพืช ทั้งนี้อาจมีจุลินทรีย์ที่ใช้ในการหมักที่ยังมีชีวิตคงเหลืออยู่ได้
ที่มาข้อมูล: กรมพัฒนาที่ดิน