ผักเสี้ยน เป็นผักพื้นบ้านที่มีอยู่ทั่วทุกภาคของประเทศไทย ที่คนไทยรู้จักและนำมาประกอบอาหารตั้งแต่ยุคโบราณ ผักเสี้ยนเป็นผักที่ไม่นิยมนำมารับประทานสดๆ แต่จะนำมาแปรรูปโดยการดอง ผักเสี้ยนดองเป็นที่นิยมของสังคมไทยมานานแล้ว ไม่ว่าเป็นสังคมชนบท สังคมเมืองการปลูกผักเสี้ยน
เกษตรก้าวหน้า นำแนวคิด การดองผักเสี้ยนสร้างรายได้ให้กับเกษตรกร มาฝาก ผักเสี้ยนดองเป็นสินค้าที่ยังไม่เพียงพอต่อความต้องการของตลาด เป็นอีกช่องทางการทำกิน และเป็นอีกช่องทางหนึ่งที่จะสร้างอาชีพที่น่าสนใจ
ผักเสี้ยนมีสรรพคุณทางยามากมาย ต้นผักเสี้ยนแก้โลหิตและระดูเน่าเสีย กินแก้เจ็บสันหลัง เมล็ดกินขับพยาธิไส้เดือนในท้อง ช่วยขับปัสสาวะ การปลูกผักเสี้ยนเริ่มจากการเตรียมดิน โดนไถดะตากดินไว้ 7-10 วัน และไถแปรอีกครั้งหนึ่ง พร้อมกับปรับปรุงดินโดยเติมปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมักแห้ง หรือรดราดด้วยปุ๋ยหมักน้ำ นำเมล็ดผักเสี้ยนหว่านลงไป โดยใช้ประมาณ 3 กิโลกรัม ต่อพื้นที่ 1 ไร่ รดน้ำให้ชุ่มประมาณ 7 วัน ก็จะผลิยอดออกมา หลังจากนั้นผักเสี้ยนโตขึ้นประมาณ 3-4 นิ้ว หากใช้น้ำหมักชีวภาพเสริมทุกๆ 7 วัน จะทำให้ต้นผักเสี้ยนสมบูรณ์และเติบโตเร็วขึ้น
โดยปกติเมื่อผักเสี้ยนอายุ 40 วัน ก็เก็บเกี่ยวได้แล้ว ในพื้นที่ 1 ไร่ การเก็บเกี่ยวแต่ละครั้งจะไม่น้อยกว่า 100 กิโลกรัม เมื่อเก็บเกี่ยวครั้งแรกแล้ว การเก็บเกี่ยวครั้งต่อไปก็เว้นประมาณ 3-4 วัน ก็เก็บเกี่ยวรอบถัดไปได้ หลังจากเก็บเกี่ยวควรรดน้ำให้ชุ่ม พืชที่เก็บเกี่ยวยอดย่อมต้องการน้ำมาก หากการให้น้ำใช้ระบบสปริงเกลอร์จะดีที่สุด และปล่อยน้ำหมักชีวภาพไปตามท่อน้ำ สปริงเกลอร์ ก็จะสะดวกและประหยักเวลา แต่ต้องลงทุนเพิ่มอีกซักนิด แต่ครั้งเดียว การเก็บเกี่ยว
ผักเสี้ยนควรเก็บเกี่ยวในตอนเช้า ขนาดความยาวของยอดควรเป็น 3-4 นิ้ว เดือนหนึ่งสามารถเก็บเกี่ยวได้ 10 ครั้ง และเก็บเกี่ยวได้นา 3-4 เดือน ขึ้นอยู่กับการบำรุงรักษาเมื่อต้นผักเสี้ยนแก่ ให้ผลผลิตน้อยก็ไถทิ้งโดยไถ 2 ครั้ง เหมือนครั้งแรก แต่ครั้งนี้ไม่ต้องซื้อเมล็ดพันธุ์ เนื่องจากก่อนไถทิ้งเราปล่อยให้ผักเสี้ยนเป็นดอก และ ออกฝักให้แก่จัด ฝักเหล่านั้นก็จะเป็นเมล็ดพันธุ์ให้เราต่อไป ทำอย่างนี้ได้ประมาณ 3 ครั้ง หรือ 3 รอบหลังจากนั้นให้ไถทิ้งแล้งสลับด้วยพืชตระกูลถั่ว เป็นการพักดินและปรับปรุงดินใหม่ ทุกครั้งที่มีการไถพรวนจะต้องเสริมด้วยปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมักแห้ง ปุ๋ยหมักน้ำ เพื่อปรับปรุงดินให้พร้อมที่จะช่วยสร้างความเจริญให้แก่ต้นผักเสี้ยน เมื่อต้นผักเสี้ยนเจริญเติบโตดีก็หมายถึงรายได้ของเราก็จะเจริญเติบโตตามไปด้วย
วิธีการดองผักเสี้ยนแบบพื้นบ้าน มีขั้นตอนดังนี้
1. นำยอดอ่อนของผักเสี้ยนมาผึ่งแดดให้สลบ แล้วนำไปล้างน้ำให้สะอาด
2. นำมานวดเบาๆ ผสมกับเกลือเล็กน้อย ระหว่างนวดหมั่นใส่น้ำลงไปเล็กน้อย เพื่อไม่ให้ผักแห้งจนเกินไป นวดจนกลิ่นเหม็นเขียวออกมาและกลิ่นฉุนหายไป
3. นำไปตากแดดจัด ประมาณ 5 นาที
4. เตรียมน้ำซาวข้าว เกลือ น้ำตาลทรายขาว ละลายให้เข้ากันดี รสชาติเค็มหวานเล็กน้อย ผสมในผักเสี้ยนที่เตรียมไว้ให้พอท่วม แล้วปิดฝาภาชนะให้สนิท
5. นำไปตากแดดแรงจัด 5–10 นาที
ช่วงเย็นก็สามารถนำมารับประทานได้ หากมีอาการไอ มีเสมหะ สามารถนำน้ำผักเสี้ยนดองผสมกับน้ำผึ้งอย่างละเท่าๆ กัน จิบเพื่อแก้ไอ แต่ควรเป็นน้ำผักเสี้ยนดองที่ทำเองที่บ้าน เพราะจะได้มั่นใจว่าสะอาด ปลอดภัย
ผักเสี้ยนดิบ 1 กิโลกรัม เมื่อดองแล้วใส่ถุง 5 บาท ได้ 8 ถุง ก็เท่ากับ 40 บาท ผักเสี้ยน 1 ไร่ ตัดได้แต่ละครั้งไม่น้อยกว่า 100 กิโลกรัม หากขายปลีกเท่ากับกิโลกรัมละ 40 บาท ก็จะได้เงิน 4,000 บาท หากขายส่งตกราคากิโลกรัมละ 30 บาท ก็เท่ากับ 3,000 บาท เดือน 1 ตัดได้ 8-10 ครั้ง คิดแค่ราคาส่ง ก็มีรายได้แล้ว เดือนละ 24,000 บาท
การตลาดอยู่ที่ไหนก่อนจะทำการปลูกหรือผลิตอะไรก็ตาม ต้องใช้การตลาดเป็นตัวนำ ต้องเรียนรู้เรื่องการตลาด หากจะขายส่ง ขายใคร ขายได้วันละกี่ถุง หรือถ้าขายปลีกก็ลองสำรวจร้านขนมจีน ลองรวบรวมให้ได้สัก 20 ร้าน แต่ละร้านหากมีกำลังซื้อได้ร้านละ 6 ถุง ถุงละ 5 บาท ขายได้แล้ว 30 บาทต่อร้าน หาก 20 ร้านก็ขายได้แล้ว 600 บาท เดือนหนึ่งก็จะมีรายได้แล้ว 18,000 บาท ลองทำแบบนี้ดูไม่รวยก็ไม่รู้จะแนะนำอะไรต่อ หากต้องการรายได้เพิ่มก็ลองติดต่อแม่ค้าขายส่งหรือขยายตลาดขายปลีกออกไปอีก ตลาดต้องการมากขึ้นแต่ พื้นที่ 1 ไร่ไม่เพียงพอต่อการป้อนวัตถุดิบ ก็ขายและซื้อที่ปลูกเพิ่ม หรือจะให้ผู้อื่นปลูกร่วมกับเราแต่เราขอรับซื่อของเขามาดองขายเองด้วย หรือหากเราไม่มีพื้นที่จะให้คนอื่นปลูก
ส่วนเรารับซื้อของเขามาดองขาย มาแปรรูป แล้วส่งตลาด คิดแบบนี้ ทำแบบนี้ รวยหรือจนคิดเอาเองก็แล้วกัน ขอไม่แนะนำต่อแล้วละครับ