สวัสดีท่านผู้อ่านที่น่ารักทุกๆท่าน ก่อนอื่นแอดมินและทีมงานเพจธรรมะเกษตรก้าวหน้าก็ขอขอบคุณที่ท่านผู้อ่านยังคงติดตามผลงานของเราตลอดมา ทางทีมจะคอยนำเสนอเรื่องราวดีๆ ให้ความเพลิดเพลินใจและมีประโยชน์แก่แฟนเพจทั้งหลายให้ท่านได้อ่านอยู่เสมอ
เทคนิคการเพาะเห็ดในขอนไม้ที่ เป็นภูมิปัญญาที่เลียนแบบมาจากธรรมชาติ ของคุณสมาน พันธ์วิไล ปราชญ์ชาวบ้าน แห่งศูนย์เรียนรู้วิสาหกิจชุมชนตำบลละทาย อ.กันทรารมย์ จ.ศรีสะเกษ แต่ใช้ท่อนไม้เป็นแหล่งอาหารเลี้ยงเส้นใยเห็ดแทนการทำก้อนเชื้อ ด้วยวิธีการใช้สว่านเจาะเข้าไปในเนื้อไม้ที่มีการตัดแต่งเป็นท่อนๆ
จากนั้นจึงนำเชื้อเห็ดเศรษฐกิจที่ต้องการนำมาเพาะหยอดลงไปในรูที่เจาะ และเพาะบ่มเส้นใยคล้ายกับการเพาะเห็ดทั่วไป จะได้ดอกเห็ดสดไว้เป็นแหล่งอาหารสำหรับบริโภคในครัวเรือน หรือจะนำไปประยุกต์เป็นอาชีพเสริม ก็ได้เช่นกันเพาะวิธีนี้ เป็นวิธีที่ลงทุนน้อย แต่รายได้งาม ทำหนึ่งครั้ง สามารถเก็บดอกเห็ดได้นานต่อเนื่อง 1-2 ปี และยังใช้เพาะเห็ดเศรษฐกิจได้เกือบทุกชนิด เช่น เห็ดนางรม นางฟ้า เห็ดขอนขาว ฯลฯ
วัสดุ/อุปกรณ์
1 เลือกไม้เนื้ออ่อนขนาดพอเหมาะที่ตัดใหม่ๆเช่นไม้ขนุน ไม้ยางพารา ไม้มะม่วง ตัดไม่เกิน 7 วัน
2 เชื้อเห็ด (เห็ดเศรษฐกิจ เช่น เห็ดขอนขาว, เห็ดบด, เห็ดหูหนู ฯลฯ)
3 สว่านขนาด 5 หุน
4 จุกพลาสติก (สำหรับปิดรูใส่เชื้อเห็ด)
วิธีการทำ
1 ใช้สว่านมาเจาะรูท่อนไม้ลึกประมาณ 3-5 เซนติเมตร เป็นแถวห่างกันประมาณ 10-12 เซนติเมตร ไม้ท่อนหนึ่งอาจจะเจาะ 3-4 แถว แล้วแต่ขนาดของท่อนไม้ โดยเจาะเป็นแถวสลับฟันปลา
2 แกะเชื้อเห็ดออกจากถุงใส่ภาชนะ จากนั้นขยำเชื้อเห็ดให้แตกเป็นชิ้นเล็กๆ แล้วหยิบใส่รูที่เตรียมไว้ให้เกือบเต็มรู แล้วกดให้แน่นปิดรูใส่เชื้อเห็ดให้มิดชิด โดยใช้เปลือกไม้หรือปูนซีเมนต์และทรายผสมน้ำให้เข้ากันลักษณะคล้ายตม แล้วนำไปปิดที่รูใส่เชื้อเห็ด หรือจะซื้อจุกพลาสติกมาปิดก็ได้เช่นกัน
3 การบ่มเชื้อเห็ด เมื่อใส่เชื้อเห็ดในท่อนไม้แล้วให้เก็บไว้ในที่ร่ม ใช้ก้อนอิฐหรือไม้รองพื้นทำเป็นชั้นๆ ให้สูงเท่าสะเอว พักทิ้งไว้ประมาณ 1 เดือน
4 รดน้ำที่ท่อนไม้วันเว้นวันขณะพักเชื้อเห็ด เมื่อบ่มเห็ดครบกำหนดแล้ว (ประมาณ 1 เดือน แล้วแต่สภาพอากาศและสายพันธุ์เห็ด) รีบกระตุ้นให้เห็ดดอกดอกโดยนำท่อนไม้ที่เชื้อเดินเต็มแล้วไปตากแดด 15-20 วัน แล้วนำไปแช่น้ำ 12 ชั่วโมง โดยให้ท่อนไม้จมน้ำ จากนั้นจึงนำไปเก็บในโรงเรือนเพื่อเปิดดอกต่อไป
5 เมื่อนำท่อนไม้มาเก็บไว้ในโรงเรือนเปิดดอกแล้ว ให้รดน้ำท่อนไม้และโรงเรือนให้ชุ่มสัปดาห์ละครั้ง จากนั้นปิดโรงเรือนให้มิดชิด ทิ้งไว้ประมาณ 3-5 วัน เห็ดชุดแรกก็จะเริ่มทยอยออก เมื่อเก็บดอกจนหมดชุดแรก (ประมาณ 2-3 เดือน) ให้นำขอนเห็ดไปตากแดดและแช่น้ำอีกครั้งโดยไม่ต้องใส่เชื้ออีก เห็ดก็จะทยอยออกดอกเรื่อยๆ ซึ่งการทำครั้งหนึ่งจะสามารถเก็บดอกเห็ดนาน 1-2 ปี หรือจนกว่าท่อนไม้จะผุพัง
ผลที่ได้รับ
1 ลดต้นทุนในการซื้อขี้เลื่อยยางพาราในการเพาะเห็ดในถุงพลาสติก
2 สามารถเก็บดอกได้นานกว่าการเพาะเห็ดในถุงพลาสติก ซึ่งเก็บได้ 4-5 เดือนต่อครั้ง แต่เห็ดในขอนไม้สามารถเก็บได้นาน 1-2 ปี หรือจนกว่าขอนจะผุ
3 สามารถใช้ไม้จากการตัดแต่งกิ่งผลไม้ในสวนของตนเอง โดยไม่ต้องไปทำลายป่า
4 ถ้าเพาะเห็ดในขอนไม้ 100 ท่อน จะสามารถเก็บดอกเห็ดได้วันละ 0.5-2 กิโลกรัม
5 มีอาหารบริโภคในครัวเรือนตลอดปี และรายได้ประจำ
6 สามารถทำเป็นอาชีพเสริมได้อย่างสบาย เพราะลงทุนน้อย กำไรงาม
แหล่งอ้างอิงข้อมูล : สมาน พันธ์วิไล.
เรียบเรียง ธรรมะเกษตรก้าวหน้า