ขนุนมีหลายสายพันธุ์ ใครจะปลูกก็อย่าลืมดูตลาดก่อนว่านิยมซื้อขายกันสายพันธุ์ไหน จะได้เลือกสายพันธุ์ราคาดีๆ เป็นที่ต้องการของตลาดมาปลูก โดยเราจะต้องใส่ใจตั้งแต่การเตรียมเมล็ดกันเลย จะต้องเป็นเมล็ดที่แก่เต็มที่แล้ว ได้จากผลที่สุกแก่เต็มที่นั่นเอง จากนั้นเอามาล้างทำความสะอาดก่อนนำไปเพาะ และไม่ควรจะเก็บเมล็ดไว้นานเกิน 15 วันเพราะอัตราการ งอกน้อยมากหรือแม้จะงอกแต่ต้นก็ไม่แข็งแรงนั่นเอง
การเตรียมแปลงเพาะ ขนุน
สำหรับแปลงเพาะ นั้นจะต้องให้อยู่ในที่ร่มหรือไม่ก็ทำการพรางแสงให้เรียบร้อย อย่ าให้โดนแดดจัดเด็ดขาด แล้วทำการขุดแปลงเพาะให้เป็นร่องกว้าง 1-1.5 เมตร ย า วก็ตามสะดวกเลย และยกแปลงสูงสัก 30 – 50 เซนติเมตรจากพื้นดิน ปรับปรุงให้ดินร่วนซุยระบายน้ำได้ดีเอา ปุ๋ยคอกลงไปผสมหน้าดินด้วยเพื่อให้ดินร่วนมากขึ้น
การเพาะเมล็ด
อย่าลืมว่าเมล็ดต้องนำไปล้างให้สะอาดก่อนจากนั้นเอาไปเพาะลงแปลงหรือลงกะบะเพาะได้เลย โดยให้ปลูกห่างกันประมาณ 5 นิ้ว ฝังเมล็ดลงไปลึก 5 เซนติเมตรโดยประมาณ ทำการกลบให้เรียบร้อยแล้วรดน้ำให้ชุ่มเลย การหยดเมล็ดลงกะบะปลูกนั้นให้หยอด 2 เมล็ด/ภาชนะหนึ่งใบ จะแล้วพอ ต้นงอก ก็ให้เลือกเอาเฉพาะต้นขนุนที่กล้าแข็งแรงไว้เพียงต้นเดียว แล้วก็ดูแลรดน้ำไป 2 ครั้ง/วัน เช้า เย็น แต่จะต้องระวังอย่าให้ดินแฉะจนเกินไปและอย่าแห้งมากไปด้วยนะ
การย้าย ต้นกล้าขนุนไปปลูก
พอเรามีต้นกล้าที่แข็งแรงแล้วต้นสูงประมาณ 5 – 6 นิ้ว ก็ให้ขุดแยกไปเตรียมปลูกลงแปลงได้เลย เมื่อขุดมาแล้วอย่าปล่อยให้อยู่ในกระบะนานเกินไปควรจะลงแปลงให้เร็วที่สุด ส่วนแปลงนั้นก็ให้ทำการยก ร่อง พรวนดินให้เรียบร้อย แล้วเอามาปลูกเลย ระยะห่างกัน 10 – 12 นิ้ว/ต้น เวลา ขุดย้ายจะต้องเบามือระมัดระวังเพราะรากขนุนจะขาดง่ายมากๆ ต้องรอต้นกล้าให้ อายุ 5 – 6 เดือนก่อนจะยิ่งทำให้ปลูกแล้วตั้งต้นได้เร็ว
การปลูกขนุนในสภาพแวดล้อมที่ทำให้ติดผล
ไม่ว่าจะเป็นการปลูกแบบไหน กิ่งตอนทาบ เพาะเมล็ด ก็จะต้องระมัดระวังอย่าให้รากขาดเพราะว่า จะทำให้การเติบโตชะงักลง เวลาปลูกลงแปลงเสร็จแล้วก็อย่าลืมหาไม้หลักมาปักด้วยป้องกันการล้ม และดูแลรดน้ำอย่ างสม่ำเสมอ พร้อมกับหา ฟางหรือหญ้าแห้งมาคลุมโคนต้นเอาไว้ เพื่อให้ดินรักษาความชื้นได้ดี หากปลูกแบบทาบกิ่งทาบกิ่งก็จะ 3 – 4 ปี ให้ผลผลิตส่วนการเพาะเมล็ดนั้นก็ 4 – 6 ปี จะเก็บผลผลิตได้
เวลารดน้ำนั้นสัปดาห์แรกของการปลูกหากไม่มีฝนก็รดทุกวันเลยแต่ถ้าหากวันไหนฝนตกก็ไม่ต้องรด ดูหน้าดินว่ายังชุ่มไหม ถ้าใกล้แห้งแล้วก็รดเลยแต่ระวังด้วยอย่าให้แฉะเด็ดขาด สำหรับใครอยากจะปลูกบ้างก็สามารถลงมือทำได้เลย อาจจะรอนานหน่อยแต่ก็คุ้มแน่นอน
ป ร ะ โ ย ช น์ ของขนุน
– ช่วยแก้อาการเมา สุ ร า (ผลสุก)
– แก่นของต้นขนุน นำมาใช้ทำสีย้อมผ้าได้ โดยจะให้สีน้ำตาลแก่ นิยมนำมาใช้ย้อมสีจีวรพระ
– ส่าแห้งของขนุนนำมาใช้ทำเป็นชุดจุดไฟได้
– เนื้อไม้ของต้นขนุนสามารถนำมาใช้ทำเฟอร์นิเจอร์และเครื่องดนตรีได้
– เม็ดและยวงสามารถนำมารับประทานเป็นอาหารได้
– เนื้อขนุนสุกนำมารับประทานเป็นผลไม้และทำเป็นขนมได้หลายชนิด เช่น ใส่ในไอศกรีม ลอดช่อง กินกับข้าวเหนียวมูน นำไปอบแห้ง
– ขนุนอ่อนนิยมนำมาปรุงเป็นอาหารรับประทานเป็นผัก เช่น ใส่ในส้มตำ ตำมะหนุน แกงขนุน ยำ ขนุนอบกรอบ เป็นต้น
– เม็ดขนุน ช่วยบำรุงน้ำนม ขับน้ำนม ทำให้น้ำนมของแม่เพิ่มมากขึ้น (เม็ดขนุน)
– ใช้หมักทำเหล้า (เนื้อหุ้มเม็ดสุก)
ที่มา คนทำงานเกษตร